Haber 7'de yer alan habere göre, hem konut arzındaki sıkıntının hem de fahiş ve temelsiz fiyat artışlarının piyasada sorunlar yaşanmasına sebep olduğunu belirten Rıza Sefa Kabaalioğlu, “Türkiye’de uygulanılması düşünülen Hollanda modelinin fırsatçı ev sahipleri tarafından maalesef delineceğini düşünüyorum” dedi.
Salih Taşçı ise, “Biz vicdanımızı kanun yaparsak her şeyi çözümlemiş oluruz. Ev sahibinin de vicdanlı, kiracının da vicdanlı davranması gerekiyor” ifadelerini kullandı.
Son dönemde emlak fiyatları ve buna bağlı olarak ev kiralarında fahiş oranlarda artış kaydediliyor. Yurt genelinde son bir yıl içerisinde ev kiralarında yüzde 100’ü aşan yükseliş yaşandı. Her geçen gün artan kira fiyatları ise vatandaşların bütçelerini zorluyor.
Yüksek enflasyon ve inşaat maliyetlerinin doların da etkisiyle yükselmesi yeni konut arzını sınırlıyor. Artan maliyetler ve buna bağlı konut arzının azalması ise kiracı sayısını artırırken, ev sıkıntısı sebebiyle kira ücretleri yüksek meblağlara ulaştı.
Hükümet ise tırmanışa geçen kira fiyatlarına müdahale etmek için kolları sıvadı ve artan fiyatlara karşı çalışma başlattı. Serbest piyasadaki kiralık ev fiyatlarına müdahale etmek için hükümetin masadaki ilk seçeneği tavan fiyat uygulaması olacak. D
üzenlemenin detayları ise 10 gün içinde Cumhurbaşkanı Recep Tayip Erdoğan tarafından açıklanacak. Getirilecek düzenleme hakkında Tüketici Hakları Derneği Başkanı Rıza Sefa Kabaalioğlu ve Emlakçı Salim Taşçı ile konuştuk.
Fahiş Kiralar Masata Yatırıldı
Fahiş fiyat artışlarına ‘dur’ diyecek çalışma başladı. Hükümet, spekülatörler ile stokçulardan sonra fahiş kira artışlarını da masaya yatırdı.
‘Fahiş zamlara denetim, kiralık sosyal konutların inşa edilmesi ve büyükşehirlerdeki kira artışına sınır getirilmesi’ başlıkları üzerinde duruluyor.
Bu başlıklar arasında Hollanda modeli gündeme geldi ve bunun da Türkiye’de ki fiyat artışına karşı örnek alınabileceği konusunda görüş oluştu.
Ya Çık Ya Zam Yap!
Kiralarda yaşanan bu beklemedik fırlayışın ardından, yeni ev bulmak da zorlaştı, ‘eski’ kiracı olmak da...
Sosyal medya ev sahibi tarafından çıkarılmak istenen birçok kiracının isyanı ile dolup taşıyor. Ev sahipleri, evlerini daha yüksekten kiraya verebilmek için mevcut kiracılarını çeşitli bahanelerle evden çıkarmaya çalışıyor.
Bunda başarı sağlayamayan ev sahiplerinin ikinci baskısı ise ‘O zaman ara zam istiyorum’ talebi olarak kendini gösteriyor. Kiracı ve ev sahipleri arasında yaşanan bu durum, kira tespit ve kira tahliye davalarına da yansıdı.
Makul Olmayan Kiralarla Karşılaşıldı
“Ülkemizde kira artışlarına yürürlükte bulunan Türk Borçlar Kanunu kapsamında ve özellikle 2018 yılında meydana gelen Rahip Brunson krizi neticesinde dövizdeki yükseliş ve diğer etkenler neticesinde 2019 yılının Ocak ayında yeni bir değişiklik yapılarak TÜİK tarafından açıklanan 12 aylık ortalamalara göre TÜFE’deki değişim oranı esas alınarak kira artışı yapılması düzenlendi” ifadelerini kullanan Kabaalioğlu, ancak 2021 yılının son çeyreğinden itibaren para piyasasında alınan kararlar ve verilen beyanatlar neticesinde hem TÜFE ve hem de ÜFE’de meydana gelen artışlar ve özellikle Üretici fiyat endeksinde ki yüzde 100’ü aşan fiyat artışları sonrasında kira fiyatlarında da makul olmayan fahiş talepler ile karşılaşılmaya başlandı” dedi.
Fırsatçıları Tavan Fiyat Durduramaz
“Hem konut arzındaki sıkıntı hem de fahiş fiyat artışları neticesinde konut fiyatlarının artması ve ev sahiplerinin de yaşam standartlarının zorlaşması nedeniyle temelsiz artışlar yaşandı ve yaşanmaya devam ediliyor” diyen Kabaalioğlu sözlerini şöyle sürdürdü:
“Hollanda, yüksek kira artışlarının önüne geçmek için kira bedellerine sınırlama getirme kararı aldı. Buna göre, ev sahipleri, evlerini hükümetin belirlediği değerin üzerinde fahiş fiyatlara kiraya veremeyecek. Türkiye’de de buna benzer bir yöntem tartışılıyor.
Hollanda da uygulanmaya çalışılan kiralara tavan fiyat uygulaması ile ilgili çalışmalar yapılıyor ancak henüz orada da uygulamaya geçilmedi. Özellikle yoğun şehirlerde yaşanan kira artışlarına ilişkin evin büyüklüğüne, oda sayısına, bulunduğu konuma göre bir puanlama yapılacak ve bu puanlamaya göre tavan fiyat uygulamasının getirileceği basına yansımaktadır.
Türkiye’de böyle bir uygulamanın geçici olacağını ve maalesef ev sahiplerinin tavan fiyata kadar olan kısmın banka kanalı ile ödenmesini ve üstünün ise elden ödenmesini talep ederek böyle bir uygulamayı deleceklerine inanıyorum.
Çünkü bugün halen daire satışlarında evin anlaşılan satış fiyatı üzerinden değil, Belediyeden alınan rayiç bedele göre ve alım satım harçlarından tasarruf sağlamak amacıyla o rayiç bedel gösterilmektedir.
Halen bu konuya çözüm bulunamayan bir ortamda kiralara tavan fiyat konusunun da önemini yitirmiş olarak/kadük kalacağını düşünüyorum”
Özel Sektöre Teşvik
Bu konunun çözümünün konut üretiminin artırılması ve aynı zamanda doğru para politikaları uygulanarak bir an evvel fiyat istikrarının sağlanması ve enflasyonist ortamın yok edilmesi gerektiğini söyleyen Kabaalioğlu, “Bu durumda tek yol arzı yani yeni konut sayısını artırmak. Özel sektöre yönelik kontrollü teşvikler, yasal kolaylıklar düşünülebilir.
Ayrıca Emlak Konut ve TOKİ’ye bu dönemde her zamankinden çok ihtiyaç var. Konut talebinin yüksek, arzın düşük olduğu bölgelere yönelik olabildiğince proje geliştirilmesi çok önemli” diye konuştu.
Haksız Tahliye Halinde Tazminat Ödenir
“Kiralık konutu haksız yere tahliye edip başkasına kiraya veren mal sahibi, evden çıkardığı kiracısına en az bir yıllık kira bedelini tazminat olarak ödemek zorunda kalır” diyen Taşçı, “Oğlum gelecek, kızım gelecek bilmem ne diyerek kiracıyı çıkarırsa zaten 3 yıl içerisinde kiraya veremez. Verdiği takdirde 1 yıllık tazminatı kiracıya ödemek mecburiyetinde” dedi.
Ev Sahibi Vicdanlı Olmalı
Kira artışlarındaki en büyük sebebin enflasyon artışı olduğunu dile getiren Taşçı, “Mal sahibi diyor ki 3 milyona ben bu evi aldım. 3 milyonu bankaya koysam diyor ayda 30 bin lira getirir. Ben bu evime 5-6-7 milyon isteyim diyor.
Biz vicdanımızı kanun yaparsak her şeyi çözümlemiş oluruz. Ev sahibinin de vicdanlı kiracının da vicdanlı davranması lazım. Kiracı olarak ben bu evde bedava oturayım felsefesi ile gidilmemesi lazım” diye konuştu.
Kaos 6 Sürer
İnşaat sektörünün iyi bir ivme kazandığını söyleyen Taşçı sözlerini söyle sürdürdü: “Yeni ruhsatlar alınıyor. Yeni evler yapılıyor. Ne kadar çok ev yapılırsa kiralık ev de o kadar çoğalır. Kiralarda otomatik olarak düşmeye başlar. Evlerin aşırı satışları da iner.
Çok ev yapılınca arz-talep meselesi. Satışlarda da fiyatlar düşer. Bu kaos, içinde yaşadığımız bu ortam bir 6 ay sürer. 6 ay sonra yavaş yavaş yerine oturur. Bir senede köylü köyüne evci evine oturur. Fiyatlar düşer.”
