Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) 2023 Mayıs'a ilişkin Kiralık Konut Piyasası Görünümü araştırmasını yayımladı.
Araştırmaya göre, ülke genelinde ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatındaki yıllık artış oranı Mayısta yüzde 101 oldu. Böylece Nisan ayında yüzde 117 olan yıllık kira fiyatlarının yıllık artış oranı Mayısta yüzde 101'e gerilemiş oldu.
Uzmanlar fiyat artış hızının düştüğüne ancak fiyatların hala çok yüksek olmasından dolayı insanların kiralık konut bulmakta zorlandığını söylüyor.
Mayıs ayında ülke genelindeki ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatı 113.2 liraya yükseldi.
Yıllık kira artış oranı İstanbul'da yüzde 109.4, Ankara'da yüzde 192.2, İzmir'de ise yüzde 150 olarak öne çıktı. Ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatları İstanbul'da 140.2 lira, Ankara'da 93.7 lira, İzmir'de ise 112.5 liraya yükseldi.
Artış hızı düştü
Son dönemlerde kira fiyatlarının artmaya devam ettiğini ancak artış hızında düşüş yaşandığını söyleyen Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Mustafa Koçak, "Kiralık konut fiyatlarının geçtiğimiz dönemlerde çok artması insanların alım gücünü düşürmüştür. Bu durumun normalde fiyatları aşağı yönlü hareket ettirmesi gerekirken, enflasyonun varlığı fiyatların yukarı yönlü hareket etmesini sağlamıştır.
Tabi bu da artış hızının azalmasına sebep olmuştur. Yine aynı araştırmaya bakıldığında, kiralık ilan yaşı ortalamasının arttığı görülmektedir.
Bu da kiralık konutların artık daha uzun süre kiraya verilemediğini göstermektedir. Talep yüksek ama kira ilan yaşı da yüksek…
Bu gösteriyor ki, insanlar ilanlara girip bakıyorlar, ev arıyorlar ancak kiralayamıyorlar" diye konuştu.
Talep yüksek
Araştırmaya göre, kiralık konut ilan sayısı geçen aya kıyasla ülke genelinde yüzde 9, İstanbul'da yüzde 5.2, Ankara'da yüzde 24.9 yükseldi. Kiralık konut talep endeksi Nisandan Mayısa yüzde 14.6 yükseldi. Öte yandan, kiralık konut talebinin geçen yılın Mayıs ayına kıyasla da yüzde 3.8 daha yüksek olduğu belirtildi.
Türkiye'de emlak balonu mu var?
Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Mustafa Koçak, Türkiye'de emlak balonu olup olmadığı konusunda kesin bir şey söylemenin zor olduğuna işaret ederek, şunları söyledi: "Çünkü emlak balonunu tanımlamak için kullanılan kriterler farklılık gösterebiliyor.
Bazı uzmanlar, konut fiyatlarının 3 çeyrek boyunca yüzde 15 artması durumunda emlak balonundan bahsediyor. Bazıları ise fiyatların gelir seviyesine göre çok yüksek olduğunu ve gerçek değerinin çok üzerinde olduğunu savunuyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Türkiye'de konut fiyat endeksi 2022 yılında yüzde 29.7 arttı. Bu oran 2021 yılında yüzde 23.9, 2020 yılında ise yüzde 10.5 idi. Yani son üç yılda konut fiyatları ortalama yüzde 64 artmış oldu.
Bu oran enflasyonun çok üzerinde bir artış anlamına geliyor. Konut fiyatları ile gelir seviyesi arasındaki ilişkiyi ölçmek için kullanılan bir gösterge de konut fiyat/gelir oranıdır. Bu oran ne kadar yüksekse, konut almak o kadar zorlaşıyor demektir.
Türkiye'de bu oranın 2022 yılı sonunda ortalama 12 olduğu tahmin ediliyor. Yani bir kişinin gelirinin tamamını konuta harcaması durumunda, bir konut alabilmesi için 12 yıl çalışması gerekiyor. Bu oran OECD ülkelerinde ortalama 6 civarında.
Bu verilere bakarak Türkiye'de emlak balonu olduğunu söylemek mümkün olabilir. Ancak bu balonun ne zaman patlayacağı veya patlayıp patlamayacağı konusunda kesin bir tahmin yapmak zor. Çünkü emlak balonunun patlaması için bir tetikleyici faktörün olması gerekiyor. Bu faktör şu anda belli değil."
