Genel olarak yeni konularda çeşitli nedenlerle yaşanan yüksek fiyat artışları, konut talep edenleri ikinci ele yönlendirmektedir. Bu konuda kuşkusuz 2022’den itibaren uygulanan kredilerdeki sıkılaşma politikaları da etkilidir.
Hepimizin ilgilendiği bir sektör olan konut sektöründe temel veriler ne durumda? Bu hafta hızlıca bakalım.
TÜİK geçtiğimiz hafta Haziran 2023 tarihi itibariyle konut satış istatistiklerini açıkladı.
Öncelikle yıllık bazda iki veriye dikkat çekmek isterim. Bunlardan ilki satışı yapılan konutlarda ipotekli (yani banka kredili) olanlar ve olmayanların dağılımına ilişkin bilgi aşağıdadır.
Görüleceği üzere 2020 yılında uygulanan düşük faizli ve uzun vadeli konut kredisi politikası çerçevesinde banka kredili satışların ciddi pay aldığı izlenmektedir. Sonrasında kredilerdeki daralma satış tipine yansımış ve daha çok özkaynak (kendi birikimleri ile) ile finansman ön plana çıkmaya başlamıştır.
Bir diğer veri ise satılan konutların ilk el ya da ikinci el olmasına ilişkindir. Aşağıdaki grafik ise konut satışlarının tümünde satışı yapılan konutun ilk el mi yoksa ikinci el mi olduğuna ilişkin dağılımı göstermektedir.
Yakın zamana kadar düşük faizli olan konut kredisine ulaşım imkanları çok sınırlı idi. Bugün ise nerede ise yok denecek seviyede.
Bu grafiğe göre de satışı yapılan konutların önemli kısmı ikinci el konutlardır. 2022 yılında toplam konut satışları içinde ikinci el konutların payı %69 iken, 2023 yılının haziran ayı itibariyle (6 aylık) bu oran % 69,7’dir.
Bu iki grafiğe göre birkaç nokta ön plana çıkmaktadır:
Genel olarak yeni konularda çeşitli nedenlerle yaşanan yüksek fiyat artışları, konut talep edenleri ikinci ele yönlendirmektedir. Bu konuda kuşkusuz 2022’den itibaren uygulanan kredilerdeki sıkılaşma politikaları da etkilidir. Yakın zamana kadar düşük faizli olan konut kredisine ulaşım imkanları çok sınırlı idi. Bugün ise nerede ise yok denecek seviyede.
Bir diğer konu ise özellikle pandemi ile başlayan süreçten itibaren yeterli konut üretimi yapılamaması sonucunda arzın düşüklüğünün diğer ekonomik nedenlerle birleşerek konut fiyatlarını öngörülemeyen seviyelere doğru taşımış olmasıdır.
TÜİK’in açıkladığı son konut satış rakamlarına göre Türkiye genelinde Haziran 2023 ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 44,4’lük düşüş yaşanmıştır. Bir önceki yılın aynı ayına göre 2023 yılının ocak ayında yüzde 10,6 artış var iken, şubat ayında yüzde 18, mart ayında yüzde 21,4, Nisan ayında yüzde 35,6 ve mayıs ayında da yüzde 7,7 oranında azalışlar olmuş idi. Bu yıl en yüksek azalışın yaşandığı ay Haziran 2023 oldu.
Aşağıdaki grafikte 2022 ve 2023 yılı aylık konut satış rakamlarına ilişkin gelişim yer almaktadır.
Tüm bu gelişmelerin sonucunda yakın gelecekte ciddi seviyede barınma sorunu gündeme gelecektir.
