Konut, işyeri, arsa, arazi vb sahiplerinin yoğunlaştığı konular arasında kira gelir vergisi son ödeme tarihi yer alıyor. Yıl boyunca sağlanan kira geliri her yıl mart ayında beyan ediliyor.
2022’de kira gelirinin toplamı 9 bin 500 lira ya da bu tutarın altındaysa beyan etmenize de vergi ödemenize de gerek yok.
Ancak bu tutarın üzerindeki kira geliri için beyanname vermeniz ve vergi ödemeniz gerekir. Aksi halde para cezası uygulanır.
KİRA GELİR VERGİSİ NEDİR?
Gelir Vergisi Kanunu’na göre bir kişi sahip olduğu gayrimenkulleri başkasına kiralar ve bu kiralamadan gelir elde ederse, bu gelir, halk arasında “kira vergisi” olarak bilinen “gayrimenkul sermaye iradı” olarak değerlendirilir.
Kiraya verilen“ gayrimenkulden” kasıt konut, ev, işyeri, arsa, arazi, yazlık, villa ya da benzeri amaçla kullanılan yerlerdir.
KİRA GELİR BEYANNAMESİ NE ZAMAN, NEREDEN VERİLİR?
Kira geliri elde edenler, gelir beyannamelerini, ikametgâhlarının bulunduğu bölgedeki vergi dairesine giderek verebilir ya da e-Devlet sistemi aracılığıyla Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) internet sayfasından ‘Hazır Beyan Sistemi’ üzerinden beyannamelerini doldurarak gönderebilirler.
Mükelleflerin, 1 Ocak – 31 Aralık dönemine ait beyana tabi gayrimenkul sermaye iradı gelirleri için 2023 Mart ayının 1'inci gününden 31 Mart son günü akşamına kadar beyannamelerini vermeleri gerekiyor. Ne kadar vergi ödeneceği hesaplanırken kira gelirinden istisna tutarı ve giderler düşülebiliyor.
KİRA GELİR BEYANNAMESİ NEREDEN, NASIL ÖDENİR?
Gelir vergisi beyannamelerini Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) elektronik uygulamalarından “Hazır Beyan Sistemi” üzerinden vergi dairesine gitmeden ödenebiliyor.
Hazır Beyan Sistemi’ne 7 gün 24 saat ulaşılabiliyor. Kira vergisi de vergi dairesine gitmeden İnternet Vergi Dairesi’nden yapılabiliyor.
Elde edilen gelir ise gelirin elde edildiği yılı takip eden yılın mart ayında beyan edilecek ve hesaplanan gelir vergisi ise mart ve temmuz ayında iki eşit taksitte ödenir.
KİRA GELİR VERGİSİ MUAFİYET SINIRI NE KADAR?
1 Ocak 2022 yürürlük tarihli 317 Sayılı Gelir Vergisi Genel Tebliği uyarınca,2022 yılı için elde edilen kira gelirleri için, kira gelir vergisinden muafiyet sınırları mesken olarak kiraya verilen yerler için 9 bin 500 liradır. Kira geliri bu miktarın altında kalanların kira vergisi ödemelerine gerek yoktur.
İŞYERİ KİRA GELİRİNDE SINIR KAÇ LİRA?
Beyana tabi gelirleri 70 bin lirayı geçenler için ise (kira, menkul sermaye iradı, faiz vb.) elde edilen işyeri kira geliri beyanname verme sınırı 70 bin liradır.
Bu tutarlardan sonra kalan matrah üzerinden kira gelir vergisi oranları, yüzde 15 den başlayıp yüzde 40’a kadar çıkabilmektedir.
KİRA GELİR VERGİSİ İSTİSNASI NE KADAR?
2022’de konut kira geliri elde edenler, elde ettikleri bu geliri süresinde vergi dairesine beyan etmeleri durumunda 9 bin 500 liralık istisnadan yararlanırlar.
Örneğin 2022 yılında aylık 2 bin lira (yıllık 24 bin lira ) kira geliri elde eden emekli Ayşe teyze kira gelirini vergi dairesine beyan ettiğinde bu 24 bin liradan 9 bin 500 lira istisna tutarı düşülür.
Yani daha az tutar üzerinden vergilendirilir. Kira gelirinin yanında market, lokanta vs yerlerin işletilmesi gibi faaliyetlerden ticari kazanç elde edenler, zirai kazanç elde edenler veya avukat, doktor gibi serbest meslek kazancı olanlar istisna uygulamasından yararlanamazlar.
Bu istisna sadece konuttan elde edilen kira gelirlerine uygulanır. İşyeri kira gelirlerine uygulanmaz.
Konut kira geliri toplamı 40.000 lira, işyeri kira geliri toplamı 55.000 lira olan bir kişinin konut ve işyeri kira gelirleri toplamı 70.000 lirayı geçtiği için hem konut hem de işyeri kira gelirlerine ilişkin beyanname vermesi gerekmektedir.
Konut kira geliri toplamı 20.000 lira, işyeri kira geliri toplamı 45.000 lira olan bir kişinin konut ve işyeri kira gelirleri toplamı 70.000 lirayı geçmediğinden sadece konut kira gelirine ilişkin beyanname vermesi gerekmektedir.
KİRA GELİR VERGİSİ ÖRNEK HESAPLAMA
Beyannameye önce kira geliri tutarı yazılıp; ardından istisna, gider ve indirimler bu gelirden düşüldükten sonra kalan tutara vergi oranı uygulanır.
32 bin liraya kadar yüzde 15 oranı uygulanırken, gelir arttıkça yüzde 20, 27, 35 ve en son yüzde 40 oranı uygulanarak vergi hesaplanır.
Götürü gider yönteminde, mülk sahiplerinin 2022’de elde ettiği kira gelirleri için ne kadar vergi ödeyeceği aşağıdaki tablodan görülebilir.
Aylık 2 bin 500 lira konut kira örneği için; (yıllık 30 bin lira) mülk sahibinin, 2 bin 933 lira gelir vergisi ödemesi gerekecek.
Önce istisna (9 bin 500 lira) sonra yüzde 15 götürü gider (3 bin 450 lira) düşülüp, 19 bin 550 lira matrah üzerinden, yüzde 15 oranı üzerinden vergi hesaplanır.
